Bí ngô

Bí ngô hay bí đỏ là một loại cây dây thuộc chi Cucurbita, họ Bầu bí. Đây là tên thông dụng để chỉ các loại cây thuộc các loài: Cucurbita pepo, Cucurbita mixta, Cucurbita maxima, và Cucurbita moschata. Nguồn gốc của bí ngô chưa được xác định tuy nhiên nhiều người cho rằng bí ngô có nguồn gốc ở Bắc Mỹ.

Bí ngô (bí đỏ, bí rợ) thuộc họ bầu bí, thân dây mọc thành cụm lan trên phạm vi rộng, thân dài 4 – 5m. Quả bí ngô hình cầu hoặc trụ, khi chưa chín có màu xanh nhưng khi chín lại chuyển sang màu vàng cam. Bên ngoài vỏ bí ngô chia thành các múi, bên trong có nhiều hạt. Thịt bí ngô dầy, khi non rất mềm nhưng khi già sẽ cứng dần.

 

Trong mỗi quả bí ngô có rất nhiều khoáng chất, vitamin và các axit hữu cơ tốt với sức khỏe. Không chỉ có vậy, loại quả này còn giàu tryptophan – chất cấu thành nên protein cần cho hoạt động của tế bào thần kinh.

Trong 100 gam thịt bí ngô có chứa: 85 – 91% là nước, 85 – 170 kJ năng lượng, 3.3 – 11g bột đường, 0.1 – 0.5g chất béo, 0.8 – 2g chất đạm, 5 – 6g gluxit, 0.9g protein. Kèm theo đó là các vitamin nhóm B1 và một số axit béo tốt như beta carotene, linolenic và linoleic.

Lợi ích sức khỏe mà bí ngô mang lại

Tốt cho thị giác

Thị lực của mỗi người sẽ suy giảm theo độ tuổi. Quả bí ngô rất giàu vitamin A nên sẽ hỗ trợ cải thiện, bảo vệ thị lực. Thiếu vitamin A là nguyên nhân chính dẫn đến mù lòa. Ngoài ra, loại quả này còn chứa hàm lượng beta-carotene cao nên sẽ cung cấp vitamin A cho cơ thể.

Thêm một điều đáng nói nữa là bí ngô giàu zeaxanthin và lutein – hợp chất liên quan đến đục thủy tinh thể và nguy cơ thoái hóa điểm vàng do tuổi tác. Hàm lượng vitamin C và E của bí ngô có chức năng tương tự chất chống oxy hóa nên sẽ ngăn chặn gốc tự do gây tổn hại đến tế bào mắt.

Hỗ trợ giảm cân

Quả bí ngô rất ít calo nên là lựa chọn rất tốt cho những người đang có nhu cầu giảm cân. Đặc biệt, chất xơ từ thực phẩm bí ngô còn kiềm chế cảm giác thèm ăn nên sẽ kiểm soát việc tăng cân. Chính những điều này khiến cho các món ăn từ bí ngô rất đáng để lựa chọn cho việc giảm cân mà không cần lo lắng đến tình trạng cơ thể thiếu dinh dưỡng.

Tốt với tim mạch

Chất xơ, vitamin C, kali có trong bí đỏ có thể cải thiện sức khỏe tim mạch. Nhiều nghiên cứu cho thấy người có lượng kali cao thường mang chỉ số huyết áp thấp hơn nên giảm nguy cơ bị đột quỵ – hai yếu tố được xem là nguy cơ gây ra các bệnh về tim.

Phòng ngừa ung thư

Các tế bào ung thư sinh ra các gốc tự do để được nhân lên nhanh chóng. Do chứa nhiều carotenoid và lutein – hợp chất hoạt động tương tự chất chống oxy hóa nên bí ngô sẽ góp phần vô hiệu hóa gốc tự do, nhờ đó mà bảo vệ cơ thể trước nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.

Người có lượng beta-carotene và alpha-carotene cao sẽ có nguy cơ thấp với ung thư dạ dày. Không những thế, người có lượng carotenoid cao sẽ ít có nguy cơ bị viêm họng, và một số loại bệnh ung thư.

Cải thiện sức khỏe làn da

Beta-carotene có trong bí ngô hoạt động giống như kem chống nắng tự nhiên nên khi cơ thể được dung nạp bí đỏ sẽ khiến cho carotenoid đi đến các cơ quan khác nhau trong đó có cả da và giúp bảo vệ tế bào da chống lại tác hại của tia UV.

Mặt khác, hàm lượng lớn vitamin C từ bí ngô sẽ tạo ra collagen – một loại protein giúp da thêm khỏe mạnh. Ngoài ra, lutein, vitamin E, zeaxanthin cùng các chất chống oxy hóa của loại quả này cũng giúp da tăng khả năng phòng vệ trước tia UV.

Tốt cho tiêu hóa

Chất xơ có trong bí ngô không chỉ làm chậm tốc độ hấp thụ đường vào máu mà còn thúc đẩy nhu động ruột và khiến hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn. Thực phẩm từ bí ngô còn giúp giảm nguy cơ đối với ung thư ruột kết.

Các món ăn ngon nấu từ bí ngô

– Bí ngô xào: gọt vỏ, rửa sạch và thái bí ngô thành miếng vừa miệng sau đó phi vàng tỏi đã được băm nhuyễn. Cuối cùng cho phần bí ngô đã chuẩn bị vào cùng 1 thìa nước mắm, 1/2 thìa mì chính, 2 thìa hạt nêm và đảo đều trong 3 – 5 phút rồi thêm 300ml nước vào, đậy cho đến khi nước cạn hết thì cho tỏi băm vào, đảo đều và tắt bếp.

– Bí ngô nấu tôm: rửa sạch bí đỏ đã được gọt vỏ rồi bổ đôi và cắt bỏ ruột sau đó tiếp tục rửa thêm lần nữa và thái khúc hình vuông vừa ăn. Tiếp sau đó đem bóc vỏ, thái nhỏ tôm và ướp với đường trắng và hạt nêm. Cuối cùng, cho nồi lên bếp đến khi nóng thì thêm một thìa dầu ăn vào cho món ăn thêm thơm ngon.

* Đôi điều lưu ý

Để phát huy hết công dụng của bí ngô với sức khỏe và phòng tránh rủi ro có thể xảy ra, trong quá trình sử dụng loại quả này cần lưu ý:

– Không ăn quá nhiều bí ngô trong một thời điểm vì hàm lượng chất xơ của nó quá cao, dễ làm rối loạn tiêu hóa và đầy bụng.

– Người có cơ địa mẫn cảm có thể bị dị ứng với bí ngô nên cần lưu tâm chú ý tình trạng buồn nôn, khó thở, đau bụng,… để nhanh chóng tới gặp bác sĩ.

– Không nên ăn bí ngô để lâu ngày hoặc đã quá già vì khi đó hàm lượng đường tăng, dễ bị lên men và biến chất gây ra các độc tố nguy hại cho sức khỏe.

– Tránh ăn bí ngô khi đang bị rối loạn tiêu hóa.

– Bí ngô có thể được xem là một loại thuốc lợi tiểu nên việc ăn nhiều loại thực phẩm này có thể gây ra phản ứng giống khi uống thuốc lợi tiểu, làm tăng lượng muối và nước mà cơ thể thải ra ngoài qua đường nước tiểu. Chính điều đó có thể gây hại đến người đang dùng một số loại thuốc, nhất là lithium.

Bí ngô tốt với sức khỏe và được chế biến thành nhiều loại đồ ăn khác nhau nhưng không nên lạm dụng mà mỗi tuần chỉ nên dùng 2 – 3 lần. Ngoài việc ăn các món ăn từ bí ngô thì mỗi người cũng nên bổ sung thêm các loại thực phẩm khác để có một khẩu phần ăn đa dạng, không bị thiếu chất.